Các quy định về hoạt động Đoàn Thanh tra- Bất cập trong thực tiễn

Theo Luật Thanh tra, thời hạn thanh tra hành chính, thanh tra chuyên ngành đã được rút ngắn đáng kể so với quy định của Pháp lệnh Thanh tra năm 1990. Đây là quy định phù hợp với công cuộc cải cách hành chính và xu thế hội nhập quốc tế của nước ra hiện nay. Tuy nhiên, qua 6 năm triển khai thực hiện, những quy định về thời hạn thanh tra đã đặt ra một số vấn đề thực tiễn cần nghiên cứu xử lý.
1. Về nhiệm vụ, quyền hạn của Trưởng đoàn thanh tra hành chính:
Quyền hạn của Trưởng đoàn thanh tra hành chính được quy định trong Luật Thanh tra và Nghị định 41/2005/NĐ-CP là cơ sở để Trưởng đoàn thanh tra thực hiện nhiệm vụ đạt hiệu quả. Tuy nhiên, có sự không thống nhất giữa Luật và Nghị định về thẩm quyền tạm giữ tiền, đồ vật, giấy phép được cấp hoặc sử dụng trái pháp l uật. Cụ thể, điểm đ, khoản 1, Điều 39 của Luật Thanh tra quy định “Yêu cầu người có thẩm quyền...” còn tại điểm 1, Điều 33 của Nghị định 41/2005/NĐ-CP lại quy định “Trưởng đoàn thanh tra đề nghị người có thẩm quyền”.
Như vậy, cần sửa đổi Nghị định 41/2005/NĐ-CP cho phù hợp với quy định của Luật Thanh tra. Vì quyền “đề nghị” chỉ mang tính kiến nghị, đề xuất, không áp đặt ý chí lên người khác, còn quyền “yêu cầu” mang tính bắt buộc và áp đặt phải thực hiện. Bên cạnh đó, việc yêu cầu tạm giữ tiền, đồ vật, giấy phép được cấp hoặc sử dụng trái pháp luật phải thông qua người ra quyết định, do vậy sẽ mất một khoảng thời gian để người ra quyết định tìm hiểu vấn đề và ra quyết định tạm giữ, lợi dụng sơ hở đó, đối tượng thanh tra có thời gian để tẩu tán tài sản, tiền. Vì vậy, quyền tạm giữ tiền, đồ vật, giấy phép được cấp hoặc sử dụng trái pháp luật nên giao trực tiếp cho Trưởng Đoàn Thanh tra ra quyết định và có báo cáo với người ra quyết định thanh tra.
2. Về nhiệm vụ, quyền hạn của thành viên Đoàn thanh tra hành chính:
Luật Thanh tra quy định, chỉ thành viên Đoàn Thanh tra là thanh tra viên mới có quyền yêu cầu cung cấp thông tin, tài liệu. Quy định này là chưa phù hợp với thực tế công tác thanh tra vì thành viên Đoàn Thanh tra có thể có thành viên chưa được bổ nhiệm thanh tra viên (hoặc chỉ là cán bộ chuyên môn, nghiệp vụ do được trưng dụng từ cơ quan chuyên môn khác, trường hợp này hầu như Đoàn Thanh tra nào do Thanh tra T.P Cần Thơ tổ chức thành lập đều gặp phải). Như vậy, sẽ gây khó khăn cho công tác thanh tra, làm giảm hiệu lực, hiệu quả của công tác thanh tra. Vì vậy, cần mở rộng quy định “yêu cầu đối tượng thanh tra cung cấp thông tin, tài liệu, báo cáo bằng văn bản, giải trình về những vấn đề liên quan đến nội dung thanh tra; yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có thông tin, tài liệu liên quan đến nội dung thanh tra cung cấp thông tin, tài liệu đó” cho các thành viên đoàn thanh tra.
3. Về thời gian báo cáo kết quả thanh tra.
Luật Thanh tra quy định sau khi kết thúc cuộc thanh tra đoàn thanh tra phải có báo cáo kết quả thanh tra. Luật cũng quy định kết luận thanh tra phai có sau khi có báo cáo kết quả thanh tra là 15 ngày. Việc quy định như vậy sẽ gây khó khăn đối với các Đoàn thanh tra có quy mô lớn, tính chất phức tạp, liên quan đền nhiều cấp, ngành nên hầu như các Đoàn thanh tra này đều không thể có báo cáo kết quả thanh tra và Kết luận thanh tra đúng theo quy định của Luật Thanh tra. Do đó, thiết nghĩ cần sửa đổi trong trường hợp đặc biệt, chậm nhất 30 ngày, kể từ khi kết thúc cuộc thanh tra phải có văn bản báo cáo kết quả thanh tra, và sau 30 ngày, kể từ khi có báo cáo kết quả thanh tra phải ra văn bản Kết luận thanh tra./.